ویلیام بِرنز، رییس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا، با اشاره به ناکامیهای منطقهای اخیر تهران گفت جمهوری اسلامی در موضع ضعف قرار گرفته و این شرایط میتواند حکومت ایران را به سوی مشارکت در مذاکرات هستهای «جدی» سوق دهد. به گفته او، اولویت فعلی جمهوری اسلامی حفط بقای خود است.
برنز جمعه ۲۱ دی در مصاحبه با «رادیو عمومی ملی» آمریکا، موسوم به «انپیآر»، گفت: «موقعیت استراتژیک ایران در طول شش یا هفت ماه گذشته بهطور قابل توجهی آسیب دیده است.»
رییس سازمان سیا با اشاره به دو حمله موشکی «نافرجام» جمهوری اسلامی به اسرائیل، «فروپاشی» حزبالله لبنان بهعنوان مهمترین گروه نیابتی تهران، «کاهش شدید قدرت حماس» در نوار غزه و در نهایت سقوط حکومت بشار اسد افزود: «تمامی این مسائل رژیم ایران را از نظر استراتژیک، در موقعیت بسیار ضعیفتری قرار داده است.»
به گفته برنز، شرایط کنونی جمهوری اسلامی میتواند امکان آغاز «مذاکرات جدی» در خصوص برنامه هستهای تهران را فراهم آورد.
در هفتههای اخیر و همزمان با نزدیک شدن به آغاز به کار رسمی دولت دونالد ترامپ، مقامهای جمهوری اسلامی از تمایل خود برای از سرگیری مذاکرات هستهای خبر دادهاند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ۱۴ دی در مصاحبه با شبکه سیسیتیوی چین اعلام کرد تهران برای مذاکرات «سازنده و بدون تاخیر» بر سر برنامه هستهای خود آمادگی دارد.
او در عین حال تاکید کرد مذاکرات آتی باید «با هدف رسیدن به یک توافق» انجام شود.
محمدجواد ظریف، معاون راهبردی دولت جمهوری اسلامی، هم آذرماه در مقالهای در مجله فارِن اِفِرز، خواستار اقدامات «ملموس و عملی» غرب در مسیر احیای برجام شد و گفت ترامپ باید به دنبال توافقی باشد که به هر دو طرف سود برساند.
شورای حکام آژانس بینالمللی اول آذر به پیشنهاد بریتانیا، فرانسه و آلمان، قطعنامهای علیه برنامه هستهای حکومت ایران به تصویب رساند و بر لزوم همکاری فوری تهران با آژانس تاکید کرد.
امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، ۱۷ دی نسبت به نزدیک شدن برنامه هستهای حکومت ایران به «نقطه بیبازگشت» هشدار داد و از احتمال تصمیمگیری درباره اجرای مکانیسم ماشه علیه جمهوری اسلامی سخن گفت.
رییس سازمان سیا در ادامه مصاحبه خود با انپیآر گفت اولویت جمهوری اسلامی در مقطع فعلی چیزی جز «بقا» نیست و موقعیت تضعیفشده حکومت ایران ممکن است تهران را به تلاش برای «بازسازی بازدارندگی» خود وادارد.
برنز اضافه کرد احتمال میرود که جمهوری اسلامی در مواجهه با شرایط کنونی، تصمیم سال ۲۰۰۳ خود برای تعلیق برنامه تولید تسلیحات هستهای را تغییر دهد.
او تاکید کرد: «ما امروز هیچ نشانهای از اتخاذ چنین تصمیمی نمیبینیم، اما واضح است که این موضوع را بهدقت رصد میکنیم.»
در ماههای اخیر و بهویژه پس از حمله پنجم آبان اسرائیل به دهها هدف نظامی در ایران، شماری از مقامهای جمهوری اسلامی از احتمال تغییر «دکترین هستهای» تهران خبر دادهاند.
کمال خرازی، رییس شورای راهبردی روابط خارجی و مشاور علی خامنهای، ۱۱ آبان گفت اگر جمهوری اسلامی در معرض «تهدیدی وجودی» قرار بگیرد، ممکن است دکترین هستهای خود را تغییر دهد.
او افزود جمهوری اسلامی از «توانایی لازم» برای ساخت سلاح اتمی برخوردار است و در این زمینه با «مشکلی» مواجه نیست.
احمد نادری، عضو هیات رییسه مجلس، هم ۲۶ آبان با تاکید بر ضرورت «تغییر دکترین هستهای» حکومت ایران، اذعان کرد برنامه هستهای جمهوری اسلامی نتوانسته است از نظر امنیتی «هیچ» دستاوردی داشته باشد.